Vuurwerkverkopers demonstreren hun waar wellicht voor de laatste keer, met het verbod in zicht

Langs de lijn van sportclub Ons Nieuwe Erf in het Zuid-Hollandse Benthuizen staat het publiek deze vrijdagavond wel vijf rijen dik. En de tribune zit vol. Vooral met mannen en jongens, maar er zijn ook gezinnen met moeders en dochters. De vuurwerkafstekers gaan met een brandende fakkel in de hand hun arena in.  „Ja! Kijk! Ze gaan het veld op”, zegt een dertiger tegen een vriend. Zijn stem is van enthousiasme de hoogte in geschoten. „Jij wordt hier echt een kindje van hè”, reageert de vriend.

Dit weekend zijn er op verschillende plekken in het land vuurwerkshows. Verkopers demonstreren hun waar in de hoop er meer van te slijten als de winkels op 29, 30 en 31 december open mogen. Er wordt genoten in Benthuizen, maar er heerst ook mineur. Het zou goed kunnen dat dit de laatste keer is dat consumenten dit soort siervuurwerk mogen kopen en afsteken.

Eerder dit jaar werd  de initiatiefwet Veilige jaarwisseling van Tweede Kamerleden Jesse Klaver (GroenLinks-PvdA) en Esther Ouwehand (PvdD) aangenomen. De manier waarop de jaarwisseling in Nederland wordt gevierd is een te zware belasting voor de openbare orde en de rechtsorde, de veiligheid, de volksgezondheid en het milieu, stellen zij.

Vuurwerkverbod

Onder meer GroenLinks-PvdA, D66, CDA, PvdD, VVD en ChristenUnie stemden voor het vuurwerkverbod voor consumenten, en PVV, JA21 en BBB en stemden tegen. Het verbod gaat in als een aantal voorwaarden  zijn ingevoerd, zoals compensatie voor de vuurwerkbranche en een handhavingsplan van de politie. Er zullen na invoering van het verbod nog wel shows georganiseerd mogen worden, maar daar worden eisen aan gesteld die volgens de branche praktisch moeilijk haalbaar zijn.

 „Nederland wordt er niet leuker op”, zegt Erik Pos, de ondernemer die deze show mogelijk heeft gemaakt. Weer een traditie die ons wordt ontnomen; dat is toch de teneur van deze avond, die als een afscheid voelt.

Een stem kraakt door de microfoon. „We beginnen met Wait for it. Een cake van 13,95 euro.” In de lucht fonkelt het citroengele en paarse sterren. Pfrrrt. De laatste jaren is siervuurwerk als dit minder luidruchtig geworden. Minder knallen, meer „pfrrrt”.  

De spanning bouwt op, net als de prijs. Even later kijken we naar Multi Color Madness, van 399,50. Uit een online omschrijving: „Een wervelstorm van kleuren! 172 schoten pure pracht!”

Oooh. Aaah. Waardering stijgt op uit de menigte, die verder opvallend stil is.

Betoverend vuurwerk

Wat is dat toch met vuurwerk, waarom betovert het zo?  „Mensen vinden het gewoon mooi”, zegt Erik Pos naderhand in de voetbalkantine. „De laatste hè”, zegt vrijwel iedereen die Erik Pos groet. „Ik denk het”, antwoordt hij. Waar halen al deze liefhebbers de betovering vandaan als het verbod straks geldt? Pos denkt dat mensen hun vuurwerk de komende jaren – verbod of niet – af zullen blijven steken. „Ze kopen het dan gewoon over de grens. Het gaat generaties duren voor deze traditie stopt.”

 In 2006 begon Pos zelf een vuurwerkhandel omdat het enige verkooppunt in het dorp moest stoppen vanwege strengere regelgeving na de vuurwerkramp in Enschede (2000). De show van vanavond is twee keer zo groot als vorig jaar. Tienduizend euro is de winkelwaarde van al het vuurwerk dat vanavond in een uur tijd de lucht in gaat. „We hebben honderdtwintig procent meer bestellingen dan vorig jaar op dit moment.” Nog één keer, daar investeren mensen in. Dit jaar verwacht de vuurwerkbranche een hoge opbrengst.

Lees ook

Nu mag vuurwerk nog. Hoe ziet volgend jaar eruit?

Pos noemt het vuurwerkverbod „struisvogelpolitiek” en zo denkt vrijwel iedereen hier erover. „Het probleem van jongens die illegaal vuurwerk naar hulpverleners gooien los je hier niet mee op.” Andere redenen die genoemd worden voor het verbod – het milieu, de overbelasting van de rechtstaat – wegen volgens Pos niet op tegen de lol die vuurwerk brengt. Voorafgaand aan de show deelde hij in de buurt folders uit zodat mensen met huisdieren voorbereid waren. „Dat werd gewaardeerd.”

De laatste jaren is het  vuurwerkverbod voor Pos  het symbool geworden voor „al het leuke” dat de overheid haar burgers af wil nemen. Hij noemt de vuurkorf en de houtkachel als andere voorbeelden – die mogen niet overal meer vanwege de impact op de luchtkwaliteit. „We gaan toe naar een saaie samenleving waarin een grijze middenmoot bepaalt wat er gebeurt.”

Cirkelzaag

Pos vindt dat het onmogelijk is om alle risico uit een samenleving te halen en denkt dat dat het een politieke keuze is om de pijlen op vuurwerk te richten.  „De cirkelzaag is ook gevaarlijk, maar die ligt nog gewoon in de winkel”, zegt Pos. „En oude mensen zitten ook nog steeds op de fiets.”

Alleen onder uitzonderlijke omstandigheden zou volgens mensen in de branche een vuurwerkverbod nog kunnen worden voorkomen.

Foto Robin Utrecht/ANP

Vorig jaar belandden er 1.162 mensen met letsel bij huisartsenposten en op de spoedeisendehulp. Dat waren er een jaar eerder 1.202. In de tussentijd werd wél in meer gemeenten een afsteekverbod ingevoerd.  In 55 procent van de gevallen heeft de gewonde zelf het vuurwerk afgestoken, in de overige gevallen was het slachtoffer een omstander. Meer dan een derde van de slachtoffers valt door illegaal vuurwerk, bleek vorig jaar uit een inventarisatie van VeiligheidNL.

Erik Pos heeft nog een sprankje hoop. „Als we een rechtse regering krijgen dan wordt het verbod misschien nog uitgesteld of gaat het van tafel.” De vraag is dan wel of leveranciers het vuurwerk op tijd binnen hebben voor de jaarwisseling van 2026 naar 2027. „Normaal bestellen ze al in november het jaar ervoor.”

De voetbalkantine loopt langzaam leeg. „De laatste hè?” zegt een man op weg naar de uitgang. Pos knikt. „Gelukkig hebben we de filmpjes nog.”