Na de moord op een politicus in de aanloop naar verkiezingen is de onrust in Bangladesh opnieuw uitgebroken

2 dagen geleden 4

Het waren beelden van hoop. In de zomer van 2024 trokken woedende jonge mensen naar de ambtswoning van dictator Sheikh Hasina in Dhaka, de hoofdstad van Bangladesh. Zij moest het land ontvluchten in een helikopter en leeft sindsdien in ballingschap in India. In Bangladesh kwam een interim-regering aan de macht, die parlementsverkiezingen had aangekondigd voor 12 februari.

Maar eind december staat Dhaka opnieuw op zijn kop. Donderdag stichtten demonstranten op verschillende plekken brand. Aanleiding voor de onrust was de moord op jongerenleider Sharif Osman Hadi, die een week eerder in zijn hoofd was geschoten. In een vergeefse poging zijn leven te redden werd Hadi nog naar Singapore gebracht, vrijdag is zijn lichaam teruggevlogen naar Dhaka. Demonstranten bezetten vrijdag kruispunten in de hoofdstad en eisten gerechtigheid voor de moord.

1Wat is er gebeurd?

Bij de aftrap van zijn verkiezingscampagne in Dhaka werd Hadi vorige week vrijdag in zijn hoofd geschoten door gemaskerde mannen. Direct gingen er geruchten dat zij uit India afkomstig waren, waar de gevluchte dictator verblijft, maar die zijn niet bevestigd.

Sympathisanten van Hadi stichtten donderdag na de berichten over zijn overlijden onder andere brand op de redacties van Daily Star en Prothom Alo, ook een journalist van dagblad New Age is belaagd. Journalisten die vast kwamen te zitten in de brandende gebouwen konden door de brandweer worden gered. De aangevallen media zijn volgens de demonstranten op de hand van buurland India.

2Wie was de vermoorde politicus?

De 32-jarige Sharif Osman Hadi gold als een belofte in de „nieuwe politiek” waar veel Bengalen op hoopten na de omwenteling die het land anderhalf jaar geleden doormaakte. Hadi, docent aan een kleine universiteit in Dhaka, groeide in de zomer van 2024 uit tot een belangrijke leider binnen de massale protesten tegen Sheikh Hasina. Die kwamen voort uit frustratie over geringe kansen voor studenten op de arbeidsmarkt. Een groot deel van de overheidsbanen was gereserveerd voor sympathisanten van Hasina. Bij de protesten kwamen volgens schattingen van de Verenigde Naties minstens 1.400 mensen om. Hadi richtte de organisatie Inqilab Moncho (Platform voor de Revolutie) op, om aandacht te vragen voor het lot van die „martelaren” van de protestbeweging en actie te blijven voeren voor een rechtvaardige, vrije staat in Bangladesh.

Studentenleider Sharif Osman Hadi tijdens een protest in Dhaka in november.

In de instabiele periode na de val van Hasina liet Hadi regelmatig van zich horen. Hij was kritisch over andere studentenorganisaties die voortkwamen uit de zogeheten juli-beweging die volgens hem probeerden zich de politieke erfenis van de protesten toe te eigenen. Hij wilde zich niet aansluiten bij bestaande politieke partijen en als onafhankelijk kandidaat meedoen aan de verkiezingen. Zijn maatschappelijke organisatie riep op de partij van Hasina uit te sluiten. Hadi was ook fel anti-India, een sentiment dat in de afgelopen maanden aan kracht won in Bangladesh, zeker omdat India lang zou hebben geholpen Hasina in het zadel te houden. In Indiase media zoals The Hindustan Times wordt Hadi omschreven als „radicaal” en „een polariserende figuur”.

Op internetfora en sociale mediaprofielen die worden bestierd door de studentenorganisaties wordt Hadi nu zelf een „martelaar van de revolutie” genoemd. Interim-premier Muhammad Yunus noemde de dood van Hadi „een onherstelbaar verlies voor de natie”. Inqilab Moncho en andere studentenorganisaties hebben opgeroepen tot meer protesten en blokkades in Dhaka en andere steden, tot meer duidelijk is over de toedracht van de moord op Hadi.

3Wat betekent dit voor de verkiezingen?

Naar verwachting zal de onrust toenemen in aanloop naar de verkiezingen van 12 februari. Vanuit India heeft Sheikh Hasina opgeroepen de verkiezingen te boycotten omdat haar partij, de Awami League, vermoedelijk niet mag meedoen. In mei besloot de verkiezingscommissie in Bangladesh de registratie van Awami League voor de verkiezingen op te schorten. Eerder had de interim-regering al alle partijactiviteiten verboden.

In de tussentijd is Hasina in Bangladesh bij verstek tot de doodstraf veroordeeld. Ze wordt verantwoordelijk gehouden voor het bevel met scherp te schieten op de demonstranten in de zomer van vorig jaar. Bij India is tevergeefs om haar uitlevering gevraagd.

De leider van de andere grote partij in Bangladesh, de BNP, veroordeelde vrijdag de aanvallen op media. Hij kondigde aan dat de democratische verkiezingen in februari hoe dan ook „doorgaan en dat een democratische regering in Bangladesh zal worden gevormd”. De interim-regering heeft zaterdag een dag van nationale rouw uitgeroepen.

Met medewerking van Bobby Uilen