Achtergelaten orka’s Wikie en Keijo verhuizen als het aan Frankrijk ligt naar een opvang aan de Canadese kust

2 dagen geleden 5

Orka Wikie (24) en haar zoon Keijo (11) zijn al bijna een jaar zo goed als alleen in Marineland in het Zuid-Franse Antibes. Het park sloot na een nieuw verbod op shows met walvisachtigen de deuren. Al een jaar zwemmen de orka’s door hun met algen bedekte en versleten bassin, waar ze slechts af en toe bezocht worden door een verzorger. De situatie is onhoudbaar, zoveel is duidelijk, maar waar kunnen twee orka’s, die niet in het wild kunnen overleven, naartoe? Daar heeft de Franse overheid nu een antwoord op gevonden: op zee, in een sanctuary bij de kust van het Canadese Nova Scotia.

„Het is goed nieuws”, laat Sanne Kuijpers van World Animal Protection per mail weten. Deze organisatie maakt zich al een jaar hard voor een veilige relocatie van de zeezoogdieren. Er was interesse vanuit parken in China, maar daar wordt nog wél met de dieren geshowd en gefokt, wat niet in lijn is met de Europese richtlijnen. Ook Loro Parque, op Tenerife, werd ongeschikt bevonden. In dat park zit de ‘Nederlandse’ orka Morgan, die tijdens haar derde zwangerschap alsnog mee moest doen aan shows. De opvang in het reservaat op zee is, kortom, de beste oplossing. Maar niet zonder haken of ogen.

Zo is het Whale Sanctuary Project nog niet af. De hoop is dat het in de zomer van 2026 in gebruik kan worden genomen. Het zeereservaat wordt 100 hectare groot. „150 keer groter dan het grootste aquarium”, schrijft Kuijpers. „De kustwateren lijken sterk op hun natuurlijke habitat, waardoor ze natuurlijker gedrag kunnen vertonen.” Langere afstanden zwemmen en duiken in een omgeving met hoge waterkwaliteit en natuurlijke getijden. Het zal niet mogelijk zijn voor bezoekers om de dieren te bekijken. Het reservaat is „gericht op het welzijn van de dieren in plaats van entertainment of winst”.

Maar, stelt Kuijpers, de opvang is „niet perfect en brengt risico’s met zich mee — er bestaat geen perfecte oplossing voor wilde dieren die in gevangenschap zijn gefokt”. Ze hebben een „ellendig, gefrustreerd leven in gevangenschap” gehad. Kuijpers noemt het dan ook belangrijk om „te benadrukken dat de dieren gedragsproblemen en onduidelijke gezondheidsproblemen zullen hebben, veroorzaakt door een leven lang in inadequate tanks”.

Hoe beschadigd de dieren precies zijn, zullen ze pas ontdekken als de dieren zijn overgebracht. De orka’s zullen per vliegtuig in containerbaden worden vervoerd: dat is voor de dieren een stressvolle onderneming. Toch is dit „het beste scenario”, stelt Kuijpers. Het is in elk geval duidelijk dat de dieren weg moeten uit Frankrijk. Begin deze maand werden er weer arrestaties verricht in het park, waar indringers filmpjes maken met de dolfijnen en orka’s.

Seksuele bevrediging

De orka’s worden door dierenrechtenorganisaties zorgvuldig in de gaten gehouden. Daarbij ontdekte Marketa Schusterova, medeoprichter van dierenrechtenorganisatie TideBreakers, in augustus dit jaar iets schokkends. Op drone-opnames zag ze dat Keijo seksueel bevredigd werd door een verzorger. Marineland liet daarop aan BBC News weten dat dat nodig is voor het welzijn van zowel orka-zoon als orka-moeder, anders zou hij agressief worden. „Onzin”, zei Schusterova daarover. „Dit wordt nooit zomaar gedaan, alleen als het sperma bedoeld is voor een fokprogramma.” Het exporteren van orka-sperma wordt in Frankrijk in 2026 verboden.

De Franse overheid is met de beslissing om Wikie en Keijo naar Canada te verplaatsen de eerste Europese regering die inzet op opvang op zee. De hoop van dierenwelzijnsorganisaties is dat er meer volgen en dolfinaria verdwijnen. De laatste generatie zeezoogdieren in gevangenschap blijft tot het overlijden in de sanctuary’s tot er geen zeezoogdieren in gevangenschap meer zijn. Voor de twaalf dolfijnen die ook nog in Marineland aanwezig zijn, is deze sanctuary geen oplossing. Voor hen wordt nog naar een nieuw thuis gezocht.