Vogelsnavel evolueert razendsnel tijdens de pandemie

Een nieuw onderzoek laat zien hoe snel evolutie plaats kan vinden.

Toen de UCLA-campus in Los Angeles tijdens de pandemie bijna leeg was veranderde er iets opmerkelijks bij een vaste bewoner: de grijze junco. De snavel van deze stadsvogels werd in korte tijd langer en slanker. Toen studenten en medewerkers terugkeerden veranderde de snavelvorm weer terug. Het onderzoek is te vinden in Proceedings of the National Academy of Sciences.

Bosvogel in de stad

De grijze junco is een klein zangvogeltje uit de musfamilie. Normaal leeft hij in bossen. In Zuid-Californië heeft de soort zich inmiddels ook in steden en buitenwijken gevestigd. Daar zoekt de grijze junco naar kruimels, snacks en ander voedsel dat mensen laten liggen. Onderzoekers van UCLA volgen de juncos op de campus al jaren. Door de lockdown kregen ze ineens in real-time te zien hoe snel evolutie echt kan gaan.

Hoogleraar ecologie en evolutiebiologie Pamela Yeh zegt: “We denken vaak dat evolutie langzaam gaat, en meestal is dat ook zo. Het was ongelooflijk om evolutie bijna voor onze ogen te zien gebeuren, en dat we zo duidelijk de invloed van mensen op een levende populatie zien.”

Langer en dunner

In het onderzoek beschrijven biologen hoe snel die verandering ging. Tijdens de sluitingen, toen er weinig mensen op de campus waren, kregen jonge juncos geleidelijk aan snavels die meer leken op die van juncos in het bos: langer en dunner. Voor de pandemie zagen de onderzoekers juist vaker kortere, wat dikkere snavels bij de stadsvogels. Toen het campusleven weer op gang kwam, keerde die vorm direct weer terug.

Leestip: Kleurrijke Amerikaanse zangvogels blijken elkaars kleurgenen te lenen

Teamlid Eleanor Diamant was verrast door de sterkte van het effect. “We waren eerlijk gezegd best geschokt toen we zagen hoe sterk die verandering was,” zegt ze. De onderzoekers denken dat er een simpele verklaring achter zit. Op een normale dag zoeken juncos graag naar voedsel op plekken waar mensen samenkomen: pleinen, terrassen bij eetgelegenheden en langs drukke looproutes. Tijdens de lockdown droogde die voedselbron grotendeels op. De grijze juncos moesten daardoor hun voedsel ergens anders vandaan halen.

Territoriaal gedrag

Andere vogelsoorten zijn in dat soort scenario’s geneigd om dan maar naar andere plekken te trekken, maar niet de grijze junco. Grijze junco’s zijn namelijk territoriale vogels: ze verdedigen een eigen gebied en blijven daar zo lang mogelijk. Verhuizen naar andere plekken in de stad met meer voedsel was tijdens de lockdown dus geen optie. Daardoor werden ze gedwongen om het met het voedsel op de campus zelf te doen. Het gevolg: ze begonnen te jagen op zaden die verstopt zitten tussen bladeren en struiken.

De onderzoekers denken dat dit leidde tot selectie. Een langere, slankere snavel kan beter zijn om zaden uit plantenmateriaal te peuteren. Diamant: “We denken dat juncos met bepaalde snavelvormen succesvoller waren toen de campus dicht was. Vogels met snavels die beter waren voor zaden zoeken, hadden waarschijnlijk meer voedsel en kregen meer jongen.”

Kortere snuit

Dat het effect later weer omkeerde bevestigt volgens het team dat mensen er echt iets mee te maken hebben. Zodra de campus weer vol liep, kwamen ook de makkelijke restjes en de oude snavelvorm weer terug. Yeh: “Wilde dieren moeten hard werken om voedsel te vinden. Als mensen dat veel makkelijker maken kunnen lichaamsdelen die daarbij helpen, zoals de bek, mee veranderen.”

Het onderzoek past in een groter beeld: ook bij andere stadsdieren zijn lichamelijke veranderingen gemeld die veroorzaakt worden door het leven tussen mensen. Zo blijkt uit eerder onderzoek dat sommige stedelijke ratten en wasberen kortere snuiten hebben als ze in de stad leven.

We schreven vaker over dit onderwerp, lees bijvoorbeeld ook Kleine torenvalk bewaakt Amerikaanse kersen door snaaiende vogels te verjagen en Kunnen vogels Star Wars-robot nadoen? Ja, sommigen zelfs verrassend goed . Of lees dit artikel: Zonsverduistering laat vogels spontaan zingen alsof het ochtend is .

Schrijf je in voor de nieuwsbrief! Ook elke dag vers het laatste wetenschapsnieuws in je inbox? Of elke week? Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief!

Uitgelezen? Luister ook eens naar de Scientias Podcast: