Door de extreem hoge ticketprijzen dreigt het WK voetbal 2026 een toernooi voor ‘de elite’ te worden

Voor Paul Hirschel (69) is het heel simpel. Het maakt hem niet uit of het Nederlands elftal een oefeninterland speelt in De Kuip, een kwalificatiewedstrijd op Malta of een wereldkampioenschap in Brazilië: hij en zijn vrouw Caroline zijn erbij. Sinds het EK 2004 in Portugal miste het stel geen wedstrijd. Altijd staan ze in hun oranje outfit op de tribune – bijvoorbeeld in oranjepak met tijgerprint in Zuid-Afrika (2010) en een met veren in Brazilië (2014). 

Ook voor het WK voetbal komende zomer in Canada, Mexico en de Verenigde Staten hebben ze al veel geregeld. Een goedkope heenvlucht – geen retour, want je weet nooit hoe ver Oranje komt. Een hotel in de buurt van Dallas dat zo goedkoop is dat Hirschel zich weinig illusies maakt over de kwaliteit. En mocht Oranje de groepsfase doorkomen en de volgende wedstrijd in het Mexicaanse Monterrey spelen, dan weten ze al met welke Greyhound-bus ze daar goedkoop kunnen komen.  

Mits ze gaan. Want Hirschel twijfelt, eerder deze week. Dat komt mede door de hitte in Texas waar Oranje twee groepswedstrijden speelt, iets waar hij door zijn leeftijd en wat gezondheidsproblemen tegenop kijkt. En „die vreselijke man”, de Amerikaanse president wiens naam hij niet wil uitspreken, is ook een factor. Maar het zijn vooral de prijzen voor wedstrijdkaarten waardoor Hirschel en zijn vrouw denken: misschien dit keer maar niet.  

Alles is vijf keer zo duur.

Ze hebben het uitgerekend. Als ze gebruik kunnen maken van een speciaal ticket dat vaste supporters toegang garandeert tot alle wedstrijden die Oranje speelt, dan zijn ze samen zeker 12.500 euro kwijt. „Voor de goedkoopste stoelen.” Tel daar het reizen en de hotels bij op, en je komt al gauw boven de 20.000 euro uit. „Totaal bizar”, zegt Hirschel. En volgens hem „niet te vergelijken met Qatar”, waar het vorige WK was. „Alles is vijf keer zo duur.”  

Een week nadat wereldvoetbalbond FIFA de ticketprijzen voor het komende WK bekendmaakte stellen voetbalsupporters als Hirschel zich de vraag: is het het waard? Na de aankondiging van de FIFA spraken voetbalbonden en supportersfederaties zich uit tegen de „exorbitante” prijzen. Zo kost het goedkoopste finalekaartje ruim 3.500 euro, waar dat bij de WK-finale in Qatar in 2022 zo’n 510 euro was.  

20 miljoen aanvragen 

Wie naar een wedstrijd op een groot voetbaltoernooi wil moet in zekere zin altijd hopen op geluk – of zo trouw zijn als Hirschel. De kaarten voor het WK zijn namelijk grofweg onder te verdelen in twee categorieën. Er zijn de losse wedstrijdkaartjes; sinds vorige week kunnen mensen zich tot en met half januari aanmelden voor een loting. En er zijn de kaarten voor vaste supporters: voor elke wedstrijd wordt 8 procent van de stoelen door de FIFA toebedeeld aan de voetbalbonden van de landen, die ze vervolgens verdelen onder trouwe supporters als Hirschel. 

Zij betalen dit WK een vast bedrag van ruim 6.000 euro voor een pakket waarmee ze gegarandeerd zijn voor alle wedstrijden die hun land zal spelen. Eventueel zelfs tot en met de finale; als een land eerder uitgeschakeld wordt, krijgen ze na het WK geld terug.  

De prijzen voor dit WK liggen fors hoger dan op eerdere toernooien, blijkt uit een vergelijking met cijfers van de website The World Cup Guide. De gemiddelde prijs voor een groepswedstrijd op het WK 1994, eveneens in de Verenigde Staten, was gecorrigeerd voor inflatie zo’n 40 euro.  Vier jaar geleden kostte zo’n kaartje ongeveer 69 euro. Maar komend WK kosten de goedkoopste kaarten voor een aansprekend duel als Engeland – Kroatië 225 euro. De gemiddelde prijs voor groepswedstrijden van Duitsland is ruim 340 euro.

Een belangrijke reden voor de stijging is de „variabele prijsbepaling” die de FIFA voor dit WK introduceerde. De hoogte van de tickets van de groepswedstrijden wordt nu, anders dan op vorige WK’s, deels bepaald door „de vraag en beschikbaarheid”, schrijft de FIFA. Ofwel: hoe aantrekkelijker een duel, hoe duurder de kaartjes. En de vraag is groot, de bond meldde dinsdag dat er 20 miljoen ticketaanvragen zijn gedaan.

Door de markt zijn werk te laten doen wil de FIFA inkomsten maximaliseren. En zorgen dat minder aansprekende wedstrijden door relatief lage ticketprijzen ook uitverkocht raken, zoals Qatar – Zwitserland (goedkoopste kaartje: 120 euro). Afgelopen zomer werkte de FIFA met een vergelijkbaar verkoopmodel bij het opgepoetste WK voor clubs in de VS. Deze aanpak is de standaardpraktijk in de Noord-Amerikaanse entertainmentindustrie, schrijft de Financial Times. 

Die verschillen in ticketprijzen zijn bij het komende WK onder meer zichtbaar bij het Nederlands elftal. Voor het eerste groepsduel tegen Japan half juni in Dallas zijn kaartjes in de duurste categorie vastgesteld op 510 euro, voor de laatste poulewedstrijd tegen het minder sterke Tunesië ligt dat op 425 euro.  

Supporters van het Nederlands elftal betaalden op het vorige WK in de VS, in 1994, gemiddeld 40 euro voor een poulewedstrijd. Hier tijdens de verloren wedstrijd tegen België (1-0) in Orlando, Florida.

Foto Cor Mulder/ANP

KNVB bezorgd over toegankelijkheid

Tel al die wedstrijden bij elkaar op, zegt Oranje-fan Sjoerd van Fessem, en „het loopt uit de klauwen, het is onbetaalbaar”. Van Fessem is één van de organisatoren van de grote oranje dubbeldekker die bij toernooien door de straten van speelsteden rijdt, omringd door duizenden fans. Maar of de bus komend WK gaat rijden, moeten ze nog besluiten. „Ik ga lekker op Curaçao zitten en vlieg één keer heen en weer naar Houston.” Daar speelt Oranje het tweede groepsduel.  

Door de hoge ticketprijzen en reis- en verblijfskosten maakt ook voetbalbond KNVB zich „zorgen over de toegankelijkheid” van het toernooi voor fans, mailt een woordvoerder. „De ticketprijzen worden vastgesteld door de FIFA, daar hebben wij als nationale bond geen directe invloed op. Wel kaarten we dit actief aan bij de FIFA en andere Europese bonden en brengen we de signalen van fans nadrukkelijk onder de aandacht.”  

Door de storm van kritiek die ontstak nadat de FIFA de kaartprijzen bekend had gemaakt, voegde de bond afgelopen dinsdag een ‘extra’, goedkope categorie toe. Voor elke wedstrijd kosten die tickets 51 euro (60 dollar). Het gaat daarbij om hetzelfde type kaarten die tijdens de voorverkoop afgelopen najaar direct uitverkocht raakten, toen het wedstrijdschema voor het WK nog niet bekend was.

Maar die voordelige categorie betreft slechts 1,6 procent van het totaal aantal beschikbare tickets per duel, schrijft sportwebsite The Athletic. Dat komt neer op zo’n duizend kaarten per duel. Bij sommige wedstrijden gaat het om een paar rijen stoelen in de nok van het stadion.   

„Het is een pleister op een hele grote wond”, reageert Matthijs Koomen, bestuurslid bij Football Supporters Europe, een koepelorganisatie voor fanclubs. „We zijn nog verre van tevreden.” Hij vreest dat voetbal op deze manier „een sport van de elite” wordt. „Voor Jan Modaal is het niet meer haalbaar om zo’n toernooi te bezoeken.”   

WK-beleving

Niet alleen ‘gewone’ fans worden geraakt. Ook voor de zakelijke markt dreigt het WK te duur te worden, vertelt sportmarketeer Steven Sedee. „De businessplekken die worden afgenomen door bonden en hun sponsors, zijn ook gigantisch in prijs gestegen. Daardoor is het niet meer mogelijk om naar elke wedstrijd te gaan.” Een KNVB-bestuurder bevestigt dit tegenover NRC. Daarin speelt mee dat bedrijven met het oog op duurzaamheid kritischer zijn op vliegreizen.  

Wat door de hoge prijzen op het spel komt te staan, vrezen Hirschel en supportersorganisaties, is de beleving die een WK mooi maakt. De pleinen waar toeschouwers uit verschillende landen elkaar tegenkomen. De fan walks waar duizenden supporters aan mee kunnen doen. Wedstrijden die voor iedereen toegankelijk zijn.

Zo was het althans toen hij in 1974 voor het eerst naar het WK ging – en zo was het tot voor kort. Voor veertig gulden kocht hij een kaartje voor de wedstrijd tegen Bulgarije én busreis naar Dortmund. „Het lijkt er totaal niet meer op.”

Bij wedstrijden van Oranje komt hij al jaren andere vaste supporters tegen, een groep van zo’n tweehonderd mensen, schat hij. „Dat zal in Amerika anders zijn. Je moet een auto hebben, in de buurt van zo’n stadion is het niet leuk, de cultuur en omgeving zijn niet zo heel tof. Je komt elkaar nauwelijks tegen.” En van de vaste groep gaat, schat hij, „zeker de helft niet, vanwege de ticketprijzen”.   

Deze vrijdag kreeg Hirschel goed nieuws van de KNVB: hij kan zich aanmelden voor de nieuwste categorie goedkope tickets. In een overzicht dat de KNVB meestuurt blijkt het te gaan om minuscule vakjes in de nokken van de stadions, soms amper een paar rijen. „We gaan!”, zegt hij uitgelaten.

Als hij en zijn vrouw ingeloot worden, behoren ze tot de lucky few – de overgrote meerderheid zal fors moeten betalen.