Curaçao: ‘In Nederland zijn mensen bezorgder dan hier’

Mark Brown (51) heeft er geen goed woord voor over. „Pure bangmakerij, al die berichten uit Nederland dat het niet veilig zou zijn op Curaçao.” De duikschooleigenaar staat op het schoolplein van de Dr. Albert Schweitzerschool in de wijk Saliña, waar de jaarlijkse kerstmarkt plaatsvindt. In versierde kraampjes liggen knutselwerkjes uitgestald, op een podium zingen kinderen kerstliedjes. „We hebben er last van. Toeristen worden bang gemaakt om niets.”

Ook Geneve Gibbs (37) maakt zich geen zorgen. „In Nederland zijn mensen bezorgder dan hier, afgaande op de appjes die ik ontvang”, zegt de moeder van twee dochters van 6 en 8, die haar proberen mee te trekken om wat lekkers te kopen. Het schoolplein staat vol uitgedoste ouders en kinderen. Haar man vindt de situatie wel een beetje spannend. „Ik zou niet graag in een vliegtuig willen zitten op dit moment.”

De reden voor die vliegangst zijn de spanningen in het Caribisch gebied, die deze week verder opliepen. Op maandag brachten de Amerikanen opnieuw drie boten tot ontploffing, vanwege vermeende betrokkenheid bij drugshandel, dichterbij Colombia ditmaal. Acht opvarenden kwamen om het leven. Daarmee ligt het totaal aantal doden dat viel door het aanvallen van boten nu op minstens 107.

Het is niet waarschijnlijk dat het Koninkrijk bij een conflict betrokken raakt, maar het is niet onmogelijk

Ook kondigde de Amerikaanse president Trump een blokkade af op olietankers van en naar Venezuela. Een cruiseschip van Norwegian Cruise Line sloeg op woensdag Curaçao over als tussenstop, vanwege zorgen over militaire activiteiten in de regio.

Ian More (78) uit Canada, die meevaart op een ander cruiseschip, haalt zijn schouders erover op. „Van wat ik om me heen hoor, wordt er op dit cruiseschip echt niet gesproken over de situatie.” Hij staat met zijn wandelstok langs de kade in Willemstad en fotografeert de oude koloniale huizen.

Druk opvoeren

Tijdens een persconferentie bevestigde de Arubaanse premier Mike Eman op woensdagavond dat de Amerikanen de militaire druk in het gebied gaan opvoeren. Hij koppelde dat aan afspraken die zijn gemaakt met de VS, dat militaire vliegtuigen boven Aruba en Curaçao hun transponders gaan inschakelen, apparaten waarmee ze zichzelf zichtbaar maken voor anderen op de radar. De commerciële luchtvaart, zei Eman, kan „zonder problemen” blijven doorgaan. Vorig weekend vonden er twee incidenten plaats in het luchtruim, waarbij Amerikaanse militaire toestellen bijna op Amerikaanse civiele vliegtuigen botsten.

„Er wordt soms gesuggereerd dat incidenten recht boven Curaçao plaatsvonden”, zegt commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied Walter Hansen. „Dat is niet correct. De Curaçaose luchtverkeersleiding zegt dat het gebeurde in de Flight Information Region. Dat is een gebied dat veel groter is dan het territoriale luchtruim, waarin Curaçao verantwoordelijk is voor de luchtvaartcommunicatie.”

Lees ook

Boven zee bij Curaçao botsten een militair en een civiel vliegtuig bijna. Hoe vaak komt zoiets voor?

In zijn kantoor op marinebasis Parera, gelegen aan een inham van het Schottegat, vertelt de hoge officier over de desinformatie die rondgaat. Hij zegt dat de spanningen tussen de VS en Venezuela op dit moment geen directe militaire dreiging vormen voor de ABC-eilanden. „Ja, wij zitten hier op de eerste rij”, zegt Hansen, „en ik kan me voorstellen dat mensen daar bezorgd over zijn. Het is niet waarschijnlijk dat het Koninkrijk bij een conflict betrokken raakt, maar het is niet onmogelijk.”

Wat als per ongeluk een Curaçaose visser omkomt bij een Amerikaanse aanval? Daar wil de commandant niet over speculeren. „Nederland is verantwoordelijk voor de verdediging van het grondgebied”, zegt hij. De eilanden vallen niet onder NAVO-bescherming, dat is vastgelegd bij de oprichting. „Maar de crisisorganisatie ligt in de eerste plaats bij de eilanden zelf. Scenario’s die waarschijnlijker zijn, gaan over problemen die kunnen ontstaan met de logistieke toevoer, of over migratiestromen die mogelijk vanuit Venezuela op gang komen.”

We kunnen als gemeenschap wensen en misschien zelfs geloven dat we neutraal zijn in de geopolitieke spanningen, maar we zijn het niet

Ongewild betrokken

Op het eiland liggen sinds 2018 grote pakketten klaar voor noodopvang, mocht dat nodig zijn. „Denk aan tenten en andere voorzieningen die mensen nodig hebben in zo’n noodgeval”, zegt Hansen. Meer wil hij er niet over kwijt.

Lokaal zijn er zorgen dat Curaçao ongewild toch onderdeel wordt van een conflict. De Amerikanen maken gebruik van faciliteiten op het vliegveld van Curaçao en die zouden een mogelijk doelwit kunnen zijn. Hansen is daar niet bang voor. „De Amerikanen mogen deze faciliteiten alleen gebruiken in de gezamenlijke drugsbestrijding, met enkel ongewapende vluchten”, zegt hij. „Nederland is niet betrokken bij Operation Southern Spear”, de Amerikaanse operatie die zegt de illegale drugshandel uit Venezuela te bestrijden. „Sinds die in de zomer begon, wordt deze plek nauwelijks meer door de Amerikanen gebruikt.”

De lokale regering geeft ondertussen geen inzicht in of en hoe het eiland zich voorbereidt op een eventuele noodsituatie. In een debat in het parlement toonde de oppositie zich bezorgd. „We kunnen als gemeenschap wensen en misschien zelfs geloven dat we neutraal zijn in de geopolitieke spanningen, maar we zijn het niet”, zei oppositielid Sheldry Osepa. „We hebben een staatkundige relatie met Nederland dat bon bon amigu [goede vriend] is van de VS. Hoe denk je dat Venezuela ons ziet?” Premier Pisas liet woensdag in een persbericht weten „dat er geen aanwijzingen zijn voor een direct gevaar voor Curaçao”.

In de branding van de kabbelende zee bij Mambo Beach, aan de oostkant van Willemstad, spelen Jippe de Looze (24) en Els Grisnigt (27) uit Den Haag een potje beachball. Ze kwamen zondagavond aan voor een vakantie, Jippe’s ouders wonen op het eiland. Ze hebben het er wel even over gehad, vertellen ze. Maar zich zorgen maken? Nee. Het strand staat bomvol strandbedjes, het ruikt naar zonnebrand. „Als we niet terug kunnen, omdat het luchtruim dicht zou gaan, is het ook niet erg”, zegt De Looze, het balletje in zijn hand, „Langer blijven is echt geen straf.”

Lees ook

Op Curaçao zijn Venezuela en Trumps gedreig heel dichtbij: ‘Nu moeten we ineens nadenken of vliegen hier wel veilig is’