Ayoub M. werd bij terroristische aanval bij de Erasmusbrug ‘volledig gedreven’ door psychose

2 dagen geleden 4

Ayoub M., die op een avond bij de Erasmusbrug in Rotterdam met twee messen om zich heen stak, was niet toerekeningsvatbaar. Hoewel de man zijn daden pleegde met de bedoeling om „terroristisch” en „extremistisch” geweld uit te oefenen op „ongelovigen”, werd zijn handelen volgens de rechter „volledig gedreven” door zijn psychose.

De rechtbank gaat om die reden niet mee in het pleidooi van de officier van justitie, die twintig jaar cel eiste. M. krijgt alleen tbs met dwangverpleging.

Bij de steekpartij op 19 september 2024 kwam een 32-jarige Rotterdammer om het leven. Een 33-jarige toerist uit Zwitserland werd in de rug gestoken terwijl hij probeerde te vluchten en raakte ernstig gewond. Omstanders slaagden erin de dader te overmeesteren en konden voorkomen dat hij meer slachtoffers maakte.

De man koos volgens de rechter bewust een „toeristische locatie” uit, die zich leent als „podium voor dergelijk extremistisch geweld”.

De rechter wees er verder op dat M. de avond ervoor zijn krullen had afgeschoren, wat moet worden gezien als een reinigingsritueel voor een jihadistische geweldsdaad. In de bibliotheek, vlak voor de daad, las hij een boek over de heilige strijd. Ook keek hij naar IS-onthoofdingsvideo’s en luisterde hij preken van een veroordeelde radicale imam.

Dit alles kan volgens de rechter niet anders worden uitgelegd dan dat de daden van M. voldoen aan de kenmerken van een terreurdaad, bedoeld om de samenleving „ernstige vrees” aan te jagen.

Psychoses

Tegelijkertijd, vervolgde de rechter het vonnis, is de vraag of de dader ook een stráfbare dader is. M. was eerder psychotisch verklaard, nadat hij in 2022 zijn moeder had neergestoken. Twistpunt tijdens de behandeling van die zaak was vooral in hoeverre deze psychose invloed had op zijn handelen die bewuste dag.

De rechter zag parallellen met de eerdere steekpartij. Ook in aanloop daarnaartoe ontwikkelde hij volgens mensen in zijn omgeving een „plotselinge interesse in religie”, waarbij er als gevolg van de psychose steeds „radicalere teksten” uit zijn mond kwamen. En ook toen hij zijn moeder in de hals stak, riep hij „Allahu Akbar”.

Deskundigen van het Pieter Baan Centrum onderzochten de man tien weken lang en concludeerden dat hij nooit helemaal vrij is geweest van psychoses. In de meest extreme fases verliest M. de werkelijkheid „volledig uit het oog”. Dat hij zichzelf niets meer kan herinneren, achten de deskundigen plausibel: dat komt vaker voor bij psychotische verdachten.

In de maanden voor het incident gebruikte M. – tegen de regels in –cannabis en cocaïne, wat nieuwe psychoses kan aanwakkeren. Zorgwekkende signalen, die door betrokken instanties niet goed werden opgepikt, concludeerden de Inspectie Justitie en Veiligheid en de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd vorige maand.

De rechter richtte zich tenslotte op de nabestaanden, die het vonnis vanaf de achterste rij aanhoorden. M., benadrukte hij, heeft „afschuwelijke feiten” gepleegd. Maar, legde de rechter uit, deze kunnen hem niet worden aangerekend. „Hoe onverteerbaar dat ook mag zijn. Het was zijn stoornis die zijn gedrag die dag dicteerde.”