Sifan Hassan: ‘Ik ben vooral blij dat mensen mij zien als een goed persoon’

Sifan Hassan is niet vaak meer in Nederland. De atlete heeft geen vast thuis, nergens niet. Ze noemt zichzelf een nomade: iemand die veel onderweg is en overal kan wonen. In de Amerikaanse staat Utah, de thuisbasis van haar coach Tim Rowberry, kan ze trainen op hoogte om het maximale uit haar sport te halen. Bij familie in Ethiopië viert ze vakantie, laaft ze zich aan uitgebreide koffieceremonies. De laatste keer dat ze in Nederland een wedstrijd liep, was tijdens de FBK Games in Hengelo in juli vorig jaar.

Als Hassan wel in Nederland is, zoals medio november, is het maar kort (vier dagen) en zit het programma vol. Voor ze het hotel-restaurant langs de A1 in Hilversum binnenkomt voor het interview met NRC, is ze bij het Amerikaanse consulaat in Amsterdam geweest voor een nieuw werkvisum. Ze draagt een bruine hoofddoek, een ruime witte jas en een zwarte broek. Aan haar voeten sneakers van haar schoensponsor, die ze hierna een bezoek gaat brengen.

Het eerste idee voor een gesprek met Hassan was een dubbelinterview: Sifan Hassan, de beste atlete uit de Nederlandse geschiedenis die als islamitische asielzoeker uit Ethiopië hier naartoe kwam, en Dick Schoof, demissionair premier van een kabinet dat het liefst geen (islamitische) asielzoekers meer zou toelaten én fervent marathonloper op amateurniveau. Bij zijn eerste Kamerdebat als minister-president vergeleek Schoof zich met Hassan; hij had „hetzelfde gevoel en dezelfde adrenaline”, meende hij, als Hassan toen zij aan de start stond van haar eerste marathon.

Hassan, die als eerste werd gevraagd, gaf de voorkeur aan een solo-interview boven een twistgesprek over politiek. Ze heeft er wel opvattingen over, zal tijdens het gesprek blijken.

De lijst van prestaties van de 32-jarige Hassan is lang. Op de WK atletiek van 2019 in Doha werd ze de eerste vrouw die wereldtitels won op zowel de 1.500 als de 10.000 meter. Twee jaar later won ze op de Olympische Spelen van Tokio tweemaal goud (5.000 en 10.000 meter) en een keer brons (1.500 meter).

Sifan Hassan: „Ik wilde te veel, te snel, en uiteindelijk wilde ik alles behalve hardlopen.”

Nadat ze op de baan alles gewonnen had, waagde Hassan zich aan de klassieke afstand van 42.195 meter. Haar marathondebuut in Londen in april 2023 was spectaculair: ze kreeg tijdens de wedstrijd kramp, stopte om te rekken, raakte achterop maar won alsnog.

Op de Spelen van 2024 in Parijs pakte Hassan brons op de 5.000 en 10.000 meter, en stond toen, net 36 uur na haar finale op de 10.000 meter, aan de start van de marathon. Op de Esplanade des Invalides kwam ze als eerste over de streep. Als eerste vrouw won ze op een editie van de Spelen medailles op de baan én , bij de mannen ging alleen de legendarische Tsjechische hardloper Emil Zatopek haar voor.

Direct na de Spelen van Parijs, vertelt Hassan, besloot ze dat ze twee jaar „rustig aan” ging doen. Ze wilde voorkomen dat ze opgebrand zou raken, zoals na de Spelen van Tokio. Destijds had ze plannen voor een marathon en een wereldrecordpoging, maar ze raakte gedemotiveerd en trok maanden geen hardloopschoenen aan.

„Toen heb ik mijn lesje wel geleerd”, zegt ze lachend, haar handen om een kop groene thee gevouwen. „Ik wilde te veel, te snel, en uiteindelijk wilde ik alles behalve hardlopen.”

Had je daar na Parijs ook last van?

„Nee, omdat de weg naar Parijs anders was dan die naar Tokio. In 2021 had ik mezelf richting de Spelen zó veel druk opgelegd, dat toen het voorbij was, ik in een gat viel. Afgelopen jaar kon ik er meer van genieten. En na de Spelen in Parijs dacht ik: ik ga blijven trainen, maar er niet alles voor over hebben om op topniveau te blijven. Ik had geen doel voor 2025.”

Ook doelloos is Hassan tot bijzondere dingen in staat, liet ze dit jaar zien. Ze startte in drie marathons: Londen in april, Sydney in augustus en New York in november. Hassan won in Australië in een parcoursrecord, werd derde (Londen) en zesde (New York) in de andere twee races. Geen enkele andere atlete uit de top 100 van ’s werelds beste marathonloopsters startte dit jaar in meer dan twee marathons.

In een ‘rustjaar’ doe je weer iets bijzonders.

Quasi-verontschuldigend: „Ik heb toch echt rustig aan gedaan. Richting de Olympische Spelen van Los Angeles in 2028 ben ik van plan weer harder te gaan trainen. Ik ben ook maar een mens, net als iedereen, en dan moet je je zo nu en dan opladen.”

Je bent de enige topatlete die dit jaar drie marathons heeft gelopen.

Hassan kijkt oprecht verbaasd. „O echt? Dat wist ik niet, ik dacht dat meer toppers dat deden. Kijk: ik had in Londen kunnen winnen en in New York op het podium kunnen eindigen. Als ik meer succes had gewild, had ik harder moeten trainen en me beter moeten voorbereiden op de parcoursen. Ik heb er vrede mee dat dat niet gelukt is, omdat het voor mij een rustig jaar was.

„Richting de olympische marathon van Parijs, waar een steile klim in zat, heb ik echt gekke dingen gedaan. Ik ging in trainingen bergen op en af, soms wel zevenhonderd meter omhoog en dan weer naar beneden. Dat had ik voor de marathon van New York, waar het op en neer gaat, ook moeten doen. Maar daar had ik geen zin in.”

Ik ben niet bijzonder vanwege mijn talent of omdat ik zo hard werk, maar omdat ik durf

Waarom besloot je voor drie marathons te gaan?

„In januari wist ik alleen dat ik in Londen ging lopen. Dat was een doel, dat gaf me energie. Pas daarna besloot ik ook in Sydney en New York te starten, en ik dacht: we zien het wel. Ik heb me op Sydney nauwelijks voorbereid omdat ik met mijn gedachten toen al bij New York zat, ik dacht dat het parcours in Australië makkelijk was. Dat viel tegen. Het was zo zwaar dat ik twee weken erna nog niet kon lopen zonder pijn.”

Je coach Tim Rowberry zei: „het kan bij Sifan nooit een keer normaal”.

„Ja, ja, dat is wel zo. Ik houd van uitdagingen, dat motiveert me. Ik ben niet bijzonder vanwege mijn talent of omdat ik zo hard werk, maar omdat ik durf. Ik overwin mijn angst.Bij mij werkt het zo: als je zo’n zware uitdaging durft aan te gaan, dan werk je er harder voor omdat je hersenen erin geloven.”

Wordt het steeds moeilijker om nieuwe uitdagingen te verzinnen?

„Nadat ik op drie afstanden op de baan een olympische medaille had gewonnen, dacht ik wel: oké, wat nu? Maar op de marathon is er altijd een uitdaging. Het is geen wedstrijd tegen je tegenstanders, maar tegen de afstand zelf – díé is je grote concurrent. Mijn persoonlijk record is nu 2.13,44 [de derde tijd ooit gelopen], en ik weet hoe hard ik daarvoor heb getraind. Als ik dat zou willen verbeteren, dan heb ik zeker een jaar nodig.”

En als je wel op de marathon uitgekeken raakt?

„Dan ga ik, hoe noem je dat, een ultraloop doen. Van honderd kilometer of zo, om te kijken hoe dat voelt, hoe ver ik kan komen. En dan niet op de weg maar over onverharde paden, bergen op en af. Daar houd ik echt van. Richting de marathon van New York heb ik eigenlijk vooral aan trailrunning gedaan.”

Het afgelopen jaar werd duidelijk hoe hoog de ster van Hassan is gerezen. In december 2024 werd ze uitgeroepen tot wereldatlete van het jaar, als eerste Nederlander. Na de Spelen van Parijs verschenen er zeker vijf ongeautoriseerde boeken over haar van obscure (en mogelijk niet-bestaande, want onvindbare) auteurs die lijken te willen meeliften op haar succes.

Toen Hassan vorig jaar in Park City in Utah aan het trainen was, bezocht ze de Olympic Oval, de razendsnelle schaatsbaan in het nabijgelegen Salt Lake City. Toevallig was Erin Jackson, olympisch kampioene op de 500 meter, daar aan het trainen. Hassan herkende haar niet maar omgekeerd wel: Jackson vroeg de Nederlandse atlete om een selfie.

Na Tokio was je al een beroemde atlete, maar sinds Parijs lijkt je status nog hoger te zijn geworden. Wat merk je daarvan?

„Na Tokio zagen mensen me als een topatleet die goud won, daar waren ze trots op. Maar sinds ik de olympische marathon heb gewonnen, is het een ander verhaal. Veel mensen lopen die afstand ook, het is een uitdaging voor iedereen. Er zijn sindsdien zoveel mensen naar me toe gekomen die zeiden: jij hebt me geholpen.

„Ik was in New York en daar vertelden ze over hun motto: ‘We fall down, but we always get back up.’ Dat doe ik ook: ik probeer dingen, heb mijn ups en downs, maar ik blijf volhouden en heb zo succes. Ik denk dat mensen dat hebben gezien. ‘Jij bent een echte New Yorker’, zeiden ze.”

Je bent een inspiratiebron geworden.

„Exactly. Ik ben vooral blij dat mensen mij zien als een goed persoon. Dat is wat ik wil: voor mijn moeder, voor de mensen om mij heen, voor mijn land. Ik probeer kinderen altijd een les mee te geven: als je een goede of een slechte keuze maakt, heeft dat niet alleen impact op jezelf, maar op iedereen om je heen. Dus bedenk voordat je een besluit neemt of je anderen wilt helpen of beschadigen.”

Ook andere bekende topsporters, zoals Erin Jackson, spreken vol bewondering over jou.

„Dat is wel gek. Ik denk dat dat komt omdat succesvolle atleten vaak niet durven te vertellen dat zij ook moeilijke tijden hebben gekend, dat zij ook weleens bang zijn. Ik hoor het van kinderen: zij denken dat topsporters, acteurs en bekende mensen in het algemeen allemaal speciaal zijn. Maar dat is helemaal niet zo. Zij werken ook gewoon hard, twijfelen ook wel eens aan zichzelf, ze zijn net als jij en ik. Ik denk dat ik daarom mensen blij maak: niet omdat ik win, maar omdat ik openhartig ben en laat zien dat volhouden loont.”

Je wilt uitstralen dat je ondanks al je bijzondere prestaties gewoon bent?

„Ik ben niet speciaal geboren. Ik doe bijzondere dingen omdat ik mezelf uitdaag. Als iedereen dat zou doen, zouden we allemaal bijzondere dingen doen.”

Je bent erg op je privacy gesteld, bijna terloops bekende je vorig jaar al een aantal jaar getrouwd te zijn nadat een journalist je in een persconferentie feliciteerde met je huwelijk. Wat vindt je echtgenoot ervan dat je zo bekend bent?

Hassan lacht ongemakkelijk. Er valt een stilte. „Het is wat het is.”

Je naasten moeten je soms met de hele wereld delen.

„Dat hoort er nou eenmaal bij. Het maakt mijn moeder niet uit dat ik aan hardlopen doe, dat ik win of verlies, daar vraagt ze niet eens naar. Maar ze is heel dankbaar dat ik als een goed mens bekend sta.”

Ook politici als premier Schoof en PVV-leider Geert Wilders zijn zeer lovend over je. ‘Weergaloos’ noemde Wilders je prestatie in Parijs.

Hassan zucht diep. „Als ze mij gebruiken als voorbeeld van hoe je een beter mens kunt worden, dan vind ik het prima. Maar ik wil niet met slechte mensen worden geassocieerd. Dus als de Nederlandse regering wapens blijft sturen naar Israël en tegelijkertijd zegt: wij vinden Sifan Hassan geweldig, dat is voor mij… ughh.”

Hassan, die het grootste deel van het gesprek geanimeerd met haar handen aan het vertellen is, zakt nu achterover in haar stoel.

Foto Jagoda Lasota

Houdt de oorlog in Gaza je bezig?

„Niet meer, ik volg al bijna een jaar geen nieuws meer, kijk niet meer op Instagram. Anders word ik gek. Ik zag kinderen in Gaza honger lijden, niet vanwege een natuurramp, maar door toedoen van hun medemensen. Ik doe zelf aan de ramadan, ik weet hoeveel pijn het doet als je zestien uur niet kunt eten. Kun je je voorstellen hoe het is als je twee jaar niet kunt eten? Als ik dat zag, dan kon ik zelf niet eten van ellende.”

Heeft het je prestaties beïnvloed?

„Ik denk dat het iedereen in de wereld heeft beïnvloed. De wereld lijkt wel gek geworden. Een oorlog waarbij je elkaar gaat bombarderen, kent geen winnaars. Alles gaat kapot. De enigen die profiteren, zijn de politici die erop uit zijn aan de macht te blijven.”

Dat Nederland nog steeds wapens stuurt naar Israël, dat andere landen Palestina erkennen maar Nederland niet, daar schaam ik me voor

Hassan zwijgt even, en gaat dan weer rechtop zitten. Ze knijpt haar vingers samen, alsof ze iets krampachtig vasthoudt.

„Als ik iets doe, dan doe ik het met volle overgave, dus toen ik over deze oorlog begon te lezen, dook ik er helemaal in. Sindsdien haat ik het leven soms, de politiek voorop. Dat Nederland nog steeds wapens stuurt naar Israël, dat andere landen Palestina erkennen maar Nederland niet, daar schaam ik me voor. Als ik politici hoor zeggen dat er te veel asielzoekers zijn, denk ik: stop met het sturen van wapens naar oorlogsgebieden. Want waarom denk je dat asielzoekers deze kant op komen? Omdat hun huizen worden afgebrand, mensen worden vermoord. Natúúrlijk komen ze dan hier naartoe.”

Hassan neemt een slok van haar thee. Het gesprek komt op haar toekomstplannen. Daar laat ze vaak weinig over los; voor zowel de Spelen in Tokio als in Parijs besliste ze pas een week van tevoren welke afstanden ze wilde gaan lopen.

Ze wil in ieder geval op topniveau hardlopen tot en met de Olympische Spelen in Los Angeles in 2028, zegt Hassan. Maar op welke onderdelen? „Ik weet niet eens wat ik komend jaar wil gaan doen. Misschien ga ik weer de baan op, misschien ga ik weer drie marathons lopen. Ik wil vooral geen stress, geen grote doelen. Ik zie het in januari wel.”

Na haar topsportcarrière wil ze graag mensen helpen, vertelt Hassan. Voordat ze doorbrak als atleet, volgde ze een opleiding tot verpleegkundige in Eindhoven, die ze na twee jaar afbrak. „Ik wil wel weer gaan studeren, maar ik denk geen verpleegkunde.”

Ze ziet zichzelf eerder als gezondheids- of bewegingscoach aan de slag gaan in minder welvarende landen. „Ik wil vrouwen en kinderen helpen, en dan vooral moeders. Want als je sterke moeders hebt, krijg je ook sterke kinderen.”

En coach worden van topatleten?

Overtuigd: „Nee.”

Waarom niet?

„Ik denk dat ik te hard zou zijn.”

Wat zou je tegen Sifan Hassan zeggen als je haar coach was?

„Dat is een moeilijke vraag.” Hassan denkt even na. „Toen ik jong was, was ik ongeduldig. Ik wilde alles winnen, en als dat niet lukte, werd ik boos, depressief, dan was ik twee weken onbereikbaar voor iedereen. Nu weet ik dat het normaal is dat je soms verliest. Dus ik zou tegen mijn jongere zelf zeggen: rustig aan, werk hard, heb geduld. Dan komt het succes vanzelf.”

Zou je nu nog iets willen verbeteren aan jezelf?

„Weinig. Misschien ben ik soms nog een beetje lui.”

Je bent tevreden met jezelf?

„Ja, op dit moment ben ik heel blij. Vroeger kon ik mezelf heel zielig vinden als ik verloor. Terwijl: als ik zesde werd, had ik ook tiende kunnen worden. Ik had ook maar één been kunnen hebben, dan wordt hardlopen helemaal moeilijk. Dus een beetje dankbaar zijn, dat helpt. Ik heb mezelf geaccepteerd.”